Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης – Πανεπιστήμιο Κρήτης

 

Διδάσκων: Δημήτρης Ξενάκης

(ΥΕΠ) Εαρινό Εξάμηνο 

 

Πλαίσιο κειμένου: Η Ευρώπη και ο Κόσμος

 

 

 

 

Στόχοι και Γνωστική Αξία του Μαθήματος

Η γνωστική αξία του μαθήματος έγκειται στη συνολική κατανόηση του πλαισίου των εξωτερικών σχέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Το μάθημα αναφέρεται στην παρέμβαση της Ευρώπης στη διεθνή πολιτική, την κατανόηση του πλαισίου των εξωτερικών σχέσεων της ΕΕ και την ιεράρχηση των προτεραιοτήτων. Ιδιαίτερη έμφαση αποδίδεται στην ΕΕ ως φορέα δράσης στο διεθνές περιβάλλον και τη σημασία ανάπτυξης της ΚΕΠΠΑΑ. Το μάθημα επικεντρώνει στα προβλήματα και τις ιδιαιτερότητες που παρουσιάζει αυτός ο τομέας πολιτικής στην ΕΕ σε σχέση τόσο με τις προοπτικές εξέλιξης της ΕΕ και της σημασίας τους για την πορεία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης όσο και για τη διεθνή πολιτική.

 

 

Περιγραφή, Συναντήσεις και Θεματικές Ενότητες

Στο ξεκίνημα του 21ου αιώνα, η μετάβαση στη μεταψυχροπολεμική κατάσταση της παγκοσμιοποίησης δεν στάθηκε ικανή να κατοχυρώσει ένα σταθερό διεθνές σύστημα, απελευθέρωσε ωστόσο τις Διεθνείς και Ευρωπαϊκές Σπουδές, οι οποίες γνωρίζουν καταπληκτική ανάπτυξη, τόσο σε επίπεδο δημιουργίας νέων πανεπιστημιακών σχολών και μεταπτυχιακών τμημάτων, όσο και σε επίπεδο βιβλιογραφίας. Σε αυτό το πλαίσιο επιστημονικού προβληματισμού για το διεθνή ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) εντάσσεται και το εν λόγο σεμινάριο.

Η ΕΕ αποτελεί ένα υβριδικό μόρφωμα χωρίς προηγούμενο στη διεθνή οργάνωση, ωστόσο αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις που στο σύνολό τους παρακολουθούνται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και κριτική διάθεση, τόσο από τους σχετικούς ακαδημαϊκούς κύκλους, όσο και από εκείνους που διαμορφώνουν πολιτική.

Η Ευρώπη αποτελεί οικονομική και πολιτιστική δύναμη και θεματοφύλακας των αξιών που υποστηρίζουν οι πολίτες της. Έτσι έχει πολιτικές ευθύνες στο σύγχρονο διεθνές σύστημα όπου χρειάζεται να ενισχύσει την παρουσία της.- συμπεριλαμβανομένης της Μεσογείου, της Αφρικής, της Ασίας και του Ειρηνικού.

Στόχος του σεμιναρίου αυτού είναι η δημιουργία ενός συνεκτικού πλαισίου για την κατανόηση των εξωτερικών σχέσεων της ΕΕ με τις σημαντικότερες χώρες και περιφέρειες του κόσμου. Για την καλύτερη ιεράρχηση των διεθνών σχέσεων της ΕΕ εξετάζονται τόσο το εσωτερικό πλαίσιο διαμόρφωσης των Ευρωπαϊκών εξωτερικών σχέσεων όσο και η γενικότερη διεθνής κατάσταση της Ευρώπης. Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται η καλύτερη κατανόηση της δυναμικής των διαφορετικών εξωτερικών προτεραιοτήτων της Ευρώπης ξεχωριστά, αλλά και η συνολική ιεράρχηση τους (συγκριτικά). Η συγκριτική αποτίμηση αποτελεί ουσιαστικό σύμμαχο όχι μόνο στην καλύτερη απεικόνιση των συσχετισμών περιπλοκής στις εξωτερικές σχέσεις της ΕΕ (αποσαφήνιση δηλαδή των επιμέρους περιφερειακών πλαισίων), αλλά και στην ρεαλιστικότερη επαναχάραξη των στρατηγικών της προτεραιοτήτων. 

Εξετάζονται αναλυτικά:

 

  1. Η Θεσμική Εξέλιξη της ΕΕ στο Διεθνές Σύστημα
  2. Oι Προκλήσεις της Διευρυμένης Ευρώπης
  3. H Νέα Ευρώπη στην Παγκόσμια Οικονομία

4.      Οικονομική Ισχύς – Civilian Power – Στρατιωτική Αδυναμία

5.      Το Μέλλον της Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και Άμυνας

6.      ΕΕ-ΗΠΑ

  1. ΕΕ-Ρωσία
  2. ΕΕ-Ιαπωνία και Κίνα
  3. ΕΕ-Τουρκία 

10.  ΕΕ-Βαλκάνια

11.  ΕΕ-Μεσόγειος

12.  ΕΕ-Νοτιοανατολική Ασία

13.  ΕΕ-Υποσαχαρική Αφρική, Καραϊβική και Ειρηνικός

  1. ΕΕ-Λατινική Αμερική

 

 

Διδακτικό Σύγγραμμα

Παγκόσμια Ευρώπη; Οι Διεθνείς Διαστάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Ελληνική Πανεπιστημιακή Ένωση Ευρωπαϊκών Σπουδών, εκδόσεις Ι. Σιδέρης, Αθήνα, 2006, σσ. 615, (επιμ. Δ. Κ. Ξενάκης και Μ. Ι. Τσινισιζέλησ) - ISBN: 9600803781.

 

 

Πρόσθετη βιβλιογραφία:

§                     C.Hill & K.E.Smith (eds) European Foreign Policy: Key Documents (Routledge, 2000)

§                     Martin Holland (ed.), The Future of European Political Cooperation: Essays on Theory and Practice, London, Macmillan, 1991.

§                     Bretherton, Charlotte and Vogler, John, The European Union as a Global Actor, Routledge, 1999.

§                     F.Cameron, European Foreign and Security policy – Past, Present and Future, Sheffield Academic Press, 1999

§                     W Carlsnaes & S Smith (eds) European Foreign Policy. The EC and Changing Foreign Policy Perspectives in Europe, Sage, 1994.

§                     C. Church and D. Phinnemore, The Penguin Guide to the European Treaties: From Rome to Maastricht, Amsterdam, Nice and Beyond, Harmondsworth, Penguin, 2002.

§                     Duff, Andrew (ed.), The Treaty of Amsterdam: Text and Commentary, Sweet and Maxwell for the Federal Trust, 1997.

§                     Edwards, Geoffrey and Regelsberger, Elfriede (eds.), Europe's Global Links: The European Community and Inter-Regional Cooperation, London, Pinter, 1990.

§                     Eliassen, Kjell A. (ed.), Foreign and Security Policy in the European Union, Sage Publications, London, 1998.

§                     Ginsberg, Roy, The Foreign Policy Actions of the European Community, Boulder, Lynn Reinner, 1989.

§                     Ginsberg, Roy The European Union in International Politics: Baptism by Fire, Rowman and Littlefield, 2001.

§                     Hill, Christopher and Smith, Karen E., European Foreign Policy: Key Documents, Routledge, 2000.

§                     M.Keens-Soper, Europe in the World: The Persistence of Power Politics, 1998

§                     The European Union and a Changing European Order, Special issue of the Journal of Common Market Studies, Vol. 34, No. 1, March 1996.

§                     MacLeod, Ian, Hendry, Ian and Hyatt, Stephen, The External Relations of the European Communities, Oxford, Clarendon Press, 1996.

§                     McGoldrick, Dominic, The International Relations Law of the European Union, New York, Longman, 1997.

§                     Manners, Ian and Richard Whitman (eds), The Foreign Policies of European Union Member States, Manchester, MUP, 2000.

§                     S.J. Nuttall, European Foreign Policy, Oxford, OUP, 2000

§                     Monar, Jorg, ‘The EU’s Foreign Affairs System after the Treaty of Amsterdam: A

§                     “Strengthened Capacity for External Action”?’, European Foreign Affairs Review, Vol. 1, No. 2, 1997.

§                     Nuttal, Simon J., European Foreign Policy, Oxford University Press, Oxford, 2000.

§                     Patten, Chris, ‘Projecting Stability’, The World Today, July 2000.

§                     Piening, Christopher, Global Europe: The European Union in World Affairs, Boulder, Lynne Rienner, 1997.

§                     Rhodes, Carolyn (ed.), The European Union in the World Community, Lynne Rienner, Boulder, Colorado, 1998.

§                     Soetendorp, Ben, Foreign Policy in the European Union: History, Theory & Practice, Longman, London, 1999.

·        Smith, Hazel, European Union Foreign Policy: What it is and What it Does,

·        Michael E. Smith, Europe’s Foreign and Security Policy. The Institutionalization of Cooperation, Cambridge: Cambridge University Press 2004.

§                     Telò, Mario, European Union and New Regionalism, Aldershot, Ashgate, 2001.

§                     White, Brian, Understanding European Foreign Policy, Basingstoke, Palgrave, 2001.

§                     Whitman, Richard, From Civilian Power to Superpower? The International Identity of the European Union, London, Macmillan, 1998.

§                     Zielonka, Jan, Paradoxes of European Foreign Policy, The Hague, Kluwer Law International, 1998.

 

 

Διεθνή Επιστημονικά Περιοδικά

Journal of Common Market Studies, European Foreign Affairs Review, International Affairs, The Common Market Law Review,Survival, European Journal of Public Policy, European Journal of International Relations, Cooperation and Conflict

 

 

Websites

http://europa.eu.int/index.htm

http://europa.eu.int/comm/world/

http://www.uaces.org/.

www.cer.org.uk)

http://www.uni-mannheim.de/users/ddz/edz/eedz.html

http://www.sosig.ac.uk